Dövizdeki önlenemez artış, girdi maliyetlerinin sürekli yükselmesi ve enflasyon gibi birçok sebep ekmeğin de zamlardan nasibini almasına neden oluyor.
Zengin – fakir her bireyin temel gıda ihtiyaçlarından sayılan ekmek de zam furyasından etkilendi. Birçok ürün ve hizmete gelen zamlar toplumda bu kadar yankı bulmazken ekmeğe yapılan zam ekmeğin temel gıda maddelerinin başında gelmesi ve her düzeyden insanın tükettiği bir ürün olması sebebiyle büyük ses getirdi. Antalya’da bu yılın mart ayında ekmeğe zam gelmiş ve 210 gram ekmek fiyatı 2 TL olmuştu. Bu zam kararından 8 ay sonra ekmeğe bir zam daha geldi. Kasım ayında gelen 50 kuruşluk zam ile birlikte 210 gram ekmek 2,5 TL’ye satılmaya başlandı. Zamlar vatandaşların tepkisine neden olurken fırıncılar da içinde bulunduğu durumdan muzdarip.
Nasıl doyacağız?
Her kaleme gelen zamlar ekmeğe de gelince vatandaş da isyan bayrağını çekti. Ekmek zammıyla ilgili konuşan vatandaşlar, ’Her şey ateş pahası, ekmek de öyle. 5 kişilik bir ailenin günlük ekmek ihtiyacı ortalama 6 adettir. Bu aile sadece ekmek yese bile günde 15 liraya, ayda 450 liraya tekabül ediyor ediyor. Akıl alır gibi değil. Artık karnımızı nasıl doyuracağız bunu düşünüyoruz. Bu işin bir çözümü olmalı. Bu şekilde devam etmez.’’ ifadelerini kullandılar.
‘Fırıncı günah keçisi değil’Ekmek zammıyla ilgili konuşan Antalya Ticaret Ve Sanayi Odası (ATSO) yönetim kurulu üyesi ve 7 numaralı meslek komitesi (ekmek, un ve unlu mamuller) üyesi Murat Totoş fırıncının günah keçisi ilan edilmeye çalışıldığını söyledi. Totoş; ‘‘ Ekmek için kullanılan hammaddelerden hiçbirini fırıncı üretmiyor. Hepsini fırıncılar da başka yerlerden satın alıyor. Buğday, un, doğalgaz, elektrik, su ve daha birçok kalemde zamlar ardı ardına gelmişken fırıncı ne yapsın? Bir günah keçisi aranıyor ama bu kesinlikle fırıncı değil’’ diye konuştu.
Herkes suspus
Seslerini duyuramadıkları ve devletin fırıncılar konusunda yanlış bilgilendirildiğini belirten Murat Totoş; ‘‘Ekmek konusunda herkes suspus. Konuşması gerekenler konuşmuyor. Hiçbir STK başkanı çıkıp tek kelime etmiyor. Üstelik devlete de bu konuda doğru bilgiler verilmiyor. Hal böyle olunca mağdur fırıncı esnafı oluyor. Biz üvey evlat değiliz’. dedi.
‘Ekmeği siyaset malzemesi yaptılar’Ekmeğin siyaset malzemesi olduğunu söyleyen ATSO Yönetim Kurulu Üyesi Totoş; ‘‘ Ekmeği üretmek için gerekli olan mal ve hizmet kalemlerine zam gelirken kimse sesini çıkarmıyor fakat fırıncı bu maliyetleri karşılamak için zam yapmak zorunda kaldığında olan fırıncıya oluyor. Ekmeği siyaset malzemesi yaptılar. Ekmek siyaset malzemesi değildir, olmamalı. Siyasetin malzemesi gelen ve gelecek olan zamlar olmalı.’’ dedi.
‘Ekmek alacak fırın bulamazlar’150 TL olan unun çuvalı 358 TL, 90 TL olan maya 150TL olmuşken, doğalgaza yüzde 48 zam gelmişken fırıncı nasıl olur da ayakta kalabilir diye soran Murat Totoş; ‘’İlkokul çocuğunun bile anlayabileceği basit bir matematik var. Biz de bundan para kazanıp geçinmek zorundayız. Zamlar üzerimize bu şekilde yüklenirken biz aynı fiyattan ekmeği nasıl satabiliriz. Maliyetin altında satış yapamayız. Herkesin malumu olduğu zamlar varken bir de asgari ücret belirsizliği var. Her fırında en az 10-15 kişi çalışıyor. Asgari ücret artışı doğal olarak girdi maliyetlerine yansıyacak. Bir çözüm yolu şart. Bu şekilde devam ederse önümüzdeki süreçte ekmek alınacak fırın bulunmayacak. ’’ diye konuştu.
‘Aralık sonuna kadar dayanabiliriz’Daha fazla dayanacak güçlerinin de kalmadığı ifade deden Murat Totoş ’’En fazla bir aylık stoğumuz var. Belediyeler bile ekmeğe zam yapmayacaklarını açıklarken ‘stoklar bitene kadar’ ibaresini ekliyor. Üstelik belediyeler yıllık olarak anlaşıyor. Biz ise hammaddelerimizi aylık olarak alıyoruz. Her gün zam gelen bu ortamda stoklarımız bitene kadar dayanabiliriz. O süre de en fazla Aralık ayının sonuna kadar olur.’’ dedi
‘Vatandaş haklı’Ekmeğin dar gelirliden, lüks yaşantıya sahip olan bireylere kadar her kesiminin tükettiği bir gıda ürünü olması nedeniyle toplumda bu denli tepki olmasının doğal ve haklı olduğunu belirten Murat Totoş, ’’Vatandaş elbette haklı. Ancak, biz fırıncılar olarak ne yapabiliriz? Elimizden bir şey gelmiyor. Biz de bu toplumun birer parçasıyız. Ekonomik dalgalanmalardan bizim etkilenmememiz söz konusu olabilir mi? Maliyet artışlarının oranı ekmeğe gelen zam oranının çok üstündeyken fırıncı nasıl suçlu olabilir? Vatandaş haklı, ancak suçlu hiçbir zaman olmadığı gibi bugün de fırıncı değil’’ diyerek sözlerini noktaladı.
(Antalya Hürses)