İTO: Ruhsatsız fırınların acilen kapatılması gerekiyor

Dünyanın sosyo-ekonomik yapısı değiştikçe hem insanların yaşantıları ve meslekleri hem de iş kavramını tanımlama şekilleri, günün ihtiyaçlarına göre değişiyor. Ancak bu süreçte bütün sektörlerde gündeme gelen ortak bir sorun var; ara eleman ihtiyacı. İstanbul Ticaret Odası’nın sanayi istişare toplantısında da aynı sorun gündeme gelmişti. Sanayi sektörünün önerisi ise meslek liseleri ile entegre bir işçi bankası kurulması olmuştu.

İstanbul Ticaret Odası’nın gerçekleştirdiği gıda istişare toplantısında da ara eleman ihtiyacı gündeme geldi. Üretim aşamasında işçi bulamadıkları için üretim bantlarını azaltmak zorunda kaldığını söyleyen gıda sektörü temsilcileri, istişare toplantısında çözüm yollarını aradı.

Gıda istişare toplantısına İTO Başkanı Şekib Avdagiç, İTO Yönetim Kurulu Sayman Üyesi Ahmet Özer ve birçok meslek grubundan İTO Meclis Üyeleri katıldı.

Pandemi döneminde en çok etkilenen sektörlerin başında gıda sektörünün geldiğini söyleyen İTO Başkanı Avdagiç, Covid-19 vaka sayılarının ani artmalarından sonra yavaşlamasının da sektörler için önemli olduğunu belirtti. Gıda temsilcilerinin Oda’nın toplam üyelerinin yüzde 14’ünü oluşturduğunu hatırlatan Başkan Avdagiç, şöyle konuştu: “Geçen 18 ayda bu temsilcilerimiz çok zorlandı. Gıda sektörünün bir daha kapanma ve kısıtlama döngüsüne girmemesi için aşılamaya önem vermesi ve teşvik etmesi gerekiyor. Bu yüzden iş dünyası olarak ne tür tedbirler getirilmesi konusunu da gündemimizde tutacağız. Ayrıca ara eleman konusu gündemimizden düşmüyor. Sektörlerimizdeki çalışma ortamlarını iyileştirerek bu soruna çözüm sağlayabiliriz. Meslek liselerimiz bu konuda bizlere öncü olabilir.”

Toplantıda söz alan sektör temsilcileri, ara eleman ihtiyacının dünyada da ortak bir sorun haline geldiğini vurguladı. Türkiye’de ise birçok sektörün ihracata katkısının artmaya başladığını anlatan sektör temsilcileri, şu noktalara dikkat çekti

“Sektörlerimizin ihracata katkısı arttı. Fakat gelen talepleri yetiştirme konusunda zorlanıyoruz. Bunun en büyük nedeni ise işçi bulamamamız. Fabrika kuruyoruz, yatırım yapıyoruz. Fakat işçi olmadığından maalesef üretimde aksaklıklar oluyor. Mevcut ustalarımızı da yurt dışındaki firmalar almaya kalkıyor. Bu sorun global. Sektörlerimiz yükseliş trendi yakalamışken, talep bu kadar artmışken, çalışan konusu yüzünden bu treni kaçırmayalım.”

Gıda sektörü temsilcileri, ara eleman ihtiyacının yanı sıra gıda maliyetlerinin düzensiz seyretmesinden de etkilendiklerini belirtti. Sektör temsilcileri, gıda ürünlerindeki maliyet artışının günlük, haftalık ve aylık görülmeye başlandığını anlatarak, şöyle devam etti: “Bizler bu artışı ne tüketicilere ne firmalara anında yansıtabiliyoruz. Artıştaki dengesizliğin önüne geçmek için fiyat artış sistematiği oluşturulmalı.”

Gıda sektöründe ürünlerin takibinin yapılamadığını söyleyen sektör temsilcileri, ürünler hakkında her türlü bilgi için Lisanslı Gıda Takip Sistemi’nin kurulması gerektiğini vurguladı. Sektör temsilcileri, bu önerilerini şöyle dile getirdi: “Aldığımız ürünün takibi oldukça zor. Ne yollarla gelmiş, nasıl gelmiş. Bugün aldığımız ürünü iki ay sonra yüzde 75 zamlı alabiliyoruz. Tam tersi de olabiliyor. Bu, aslında gıda takibinin olmamasından kaynaklanıyor. Bu yüzden gıda ürünlerine özel gıda takip sistemi kurulması gerekiyor.”

Toplantıda meyve-sebze sektör temsilcileri, Kadıköy’de yapımı devam eden büyük hal inşaatının durduğunu belirterek, konunun İTO tarafından izlenmesini talep etti. Et ve et ürünleri temsilcileri ise et hali olmadığı için sektörün düzene girmediğini vurguladı. 20 senedir bu soruna çözüm aradıklarının altını çizen sektör temsilcileri, şöyle konuştu:

“İstanbul’da et konusunda hal olmaması sektörümüzü doğrudan kaosa itiyor. Kimse bunun farkında değil. İstanbul’a kaç ton et giriyor, bunu söylemek mümkün değil. Bu hal, hem veri tutmamıza hem de etlerimizi takip etmemize yarayacak. Kayıt dışılığın da önüne geçecek.”

Sektör temsilcileri, birçok sektörde tekelleşmenin fiyatları belirlediğine dikkat çekti. Tekelleşmenin fiyat ve vade konusunda belirleyici olduğunu söyleyen firma temsilcileri, “Bunun düzene girmesi için firmaların adil rekabet etmesi gerekiyor. Yeni Perakende Ticaret Kanunu oluşmasıyla bu sorunların en alt seviyeye ulaşacağını düşünüyoruz” dedi.

Perakende Ticaret

Toptan Gıda ve Temizlik Ürünleri

Ekmek, Un ve Unlu Mamuller

Meyve ve Sebze

Hayvansal Gıda Ürünleri

Restoran ve Yiyecek İçecek Hizmetleri

Baklava, Pasta ve Şekerli Mamuller

Et ve Et Ürünleri

Hububat, Bakliyat, Kuruyemiş ve Kuru Meyve

İTO Yönetim Kurulu Sayman Üyesi Ahmet Özer, tarım ürünlerine sanayi emtiası olarak bakılmaması gerektiğini söyledi. Ayçiçek yağı ve türevlerinden örnekler veren Özer, “Türkiye’deki üretime bağlı bir rekolte oluşturulması, sektörü fiyat sistematiği hakkında çözüme ulaştırabilir” dedi.

Ekmek fırınlarında belirlenen kapasitelerin firmaların kârlılığını azalttığını söyleyen sektör temsilcileri, “İstanbul’da yaklaşık 4 bin ruhsatlı fırın ve her birine 2 bin 500 ekmek kotası var. Daha fazla fırın açarak fiyatın ucuzlamayacağını anlatmamız lazım. Yeni açılımlarda ve mevcut fırınlarda kotayı 5 bin olarak sınırlarsak kârlılığı artırabiliriz. Ayrıca sektörümüzde haksız rekabetin engellenmesi için belirlenen 560 ruhsatsız fırının acilen kapatılması gerekiyor” diye konuştu.

Baklavacılar, yeşil altın diye adlandırılan fıstıkta fiyat artışının bu sene de olacağını söyledi. Geçen sene 150 TL civarından alınan baklavanın kilosunun bu sene 240 TL’ye çıkmasının beklendiğini ifade eden sektör temsilcileri, şöyle konuştu: “Bu senenin dördüncü çeyreğinde talep patlaması bekliyoruz. Bu talebe yetişmek için ise işçi ve fıstık konusunu çözmemiz gerekecek. Ayrıca baklava fiyatlarını etkileyen en önemli ürün fıstık. Bu sorunun çözülmesi için fıstık satışında kota konulması gerekiyor. Lisanslı depoculuk sistemini acilen sektörümüze kazandırmamız lazım.”

Perakende sektör temsilcileri, zincir gıda marketlerinin, pazar günleri saat 11.00’den önce açılmamasını öngören Perakende Ticaret Taslağı maddesiyle ilgili şu yorumu yaptı: “Esnafımızı korumak için daha fazlasının yapılması gerekir. Zincir marketlerin saat 11.00’den önce açılmaması bir fark yaratmayacak. Yerel market, bakkal ve esnafın daha fazla ciro elde etmesi için zincir gıda marketleri pazar günü tamamen kapalı olmalı ve tütün ürünlerini sadece bu işletmeciler satmalı.”

Afrika kıtasında (Sudan ve Nijer) kiralanan tarım arazilerinde, bölgedeki siyasi nedenlerden dolayı faaliyete geçemediklerini hatırlatan sektör temsilcileri, buralarda yetiştirilecek tarım ürünleriyle sektörün lideri haline gelebileceklerini anlattı. Bölgedeki siyasi sorunların iki yıl içinde çözülmesini öngördüklerini belirten konuşmacılar, tarımda hem Türkiye’de hem Afrika’da yeni bir rota oluşturulabileceğini kaydetti.

Müsilajın iç piyasada çarpıtılarak anlatılmasının sektörü olumsuz etkilediğini söyleyen sektör temsilcileri, şöyle konuştu: “Japonya’da tüketilen somonun ve orkinosun yüzde 70’i Türkiye’den gidiyor. Avrupa’ya giden balıklarımız çok fazla. Müsilaj konusunda bilgi kirliliği var. Ayrıca ‘çiftlik balığı kötüdür’ algısının yanlış olduğunu yine iç piyasa tüketicilerine anlatmak lazım.” (BARIŞ CABACI - İTO)