Orta Asya'dan Anadolu'ya 'Türk Coğrafyasında Ekmek Kültürü'

Ekmek Türk dünyasında asırlar boyu kutsal sayılarak büyük önem atfedilmiştir.

Ekmek Çeşitleri 10.09.2020, 15:39 10.09.2020, 15:39
Orta Asya'dan Anadolu'ya 'Türk Coğrafyasında Ekmek Kültürü'

Ekmek Türk dünyasında asırlar boyu kutsal sayılarak büyük önem atfedilmiştir. Sofraların vazgeçilmezi olan ekmek, hem inancın hem de geleneklerin bir gereği olarak daima ana yiyecek olarak görülmüştür. Türk dünyasında genel olarak ekmeğe “etmek” denildiğini görmekteyiz. 

Uygurlar ve 11-13. yüzyıllar arasında hüküm süren Harzemşahlar ise ekmeğe “ötmek” tabirini uygun görmüştür. Ekmek yapım metotlarına bakılacak olursa köze veya küle gömme yöntemlerine rastlarız. Pişirme yöntemi olarak bakıldığında ise tandır ekmeği ve fırın ekmeği üretildiği anlaşılmaktadır. 

Ekmek yapımında kullanılan ana malzeme itibariyle darı ekmeği, mısır ekmeği ve arpa ekmeği ön plandadır. Ayrıca;

  • • Közde pişirilen ekmeğe közmen (közleme)
  • • Külde pişirilen ekmeğe gömeç (kümeç)
  • • Yağla yoğrulduktan sonra tandır veya fırında pişirilen hamura ise kakurgan

adı verilirdi. Öte yandan iyi elenmiş buğdaydan yapılana “has ekmek” (ak ötmek), darı ya da arpadan yapılana ise kara ekmek deniyordu.

Orta Asya

Kara ekmek
Türklerin En Fazla Tükettiği Ekmek Çeşitleri

Kimi Türk boyları süt ilave etmek suretiyle ekmeklerini beyazlaştırırken “yalaçı yuga" adı verilen ince katmerli forma ait bir ekmeği de severek tüketiyorlardı. Kırılgan ve çok ince eşyalara eski Türkler “yuvka” sıfatını uygun görmüş, buna istinaden ince ekmeğe de “yupka” demişlerdir. İnce ekmeklere örnek olarak büskeç, sinçü ve bazlama örnek olarak gösterilebilir. 

Orta Asya

Bazlama
Yufka ile somun arasında bir inceliğe sahip ekmeğe sinçü, pide ve yufka aralığındaki ince ekmeğe de püşkel deniyordu. Yağ veya peynir sürülen yufkayı “bir tikim türmek” diyerek yiyen eski Türk toplumlarında kimi zaman hamur içine ceviz ve kavurma konulduğu da bilinmektedir. İtinayla pişirilen ekmekleri mayalandırmış, içine yağ koyarak “kevşem ekmek” üretmişlerdir.

İnce Ekmek Yapma ve Paylaşma Kültürü UNESCO Listesinde

Orta Asya

İnce ekmek (Yufka)
2016 yılında kısa adı UNESCO olan Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü’ne yapılan başvuru üzerine “İnce Ekmek Yapma ve Paylaşma Kültürü” Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi’ne eklenmiştir. Burada geçen ince ekmek Azerbaycan, Kazakistan, İran, Kırgızistan ve Türkiye toplumlarınca ortak bir paylaşma kültürünü de simgelemektedir. Söz konusu başvuru da bu ülkeler tarafından ortaklaşa yapılmıştır. Bu ince ekmek, bahsi geçen ülkelerde Lavaş, Katırma, Jupka, Yufka gibi adlarla anılmakta, buğday ya da çavdar unundan mayasız veya mayalı olarak yapılmaktadır.

Kaynak: turktoyu.com

#Ekmek #Fırın #ekmek kültürü #anadolu ekmek #tandır #yemek #has ekmek #kara ekmek #kümeç #közleme #kakurgan #bazlama #yufka
Yorumlar (0)
5
kısa süreli hafif yoğunluklu yağmur
Namaz Vakti 02 Mayıs 2025
İmsak 06:49
Güneş 08:21
Öğle 13:10
İkindi 15:29
Akşam 17:49
Yatsı 19:16
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 31 80
2. Fenerbahçe 31 75
3. Samsunspor 32 54
4. Beşiktaş 31 52
5. Eyüpspor 32 50
6. Başakşehir 31 48
7. Trabzonspor 31 45
8. Göztepe 31 43
9. Antalyaspor 32 43
10. Konyaspor 33 43
11. Kasımpaşa 31 42
12. Gaziantep FK 31 42
13. Kayserispor 31 40
14. Rizespor 31 37
15. Sivasspor 32 34
16. Alanyaspor 31 34
17. Bodrum FK 32 34
18. Hatayspor 31 19
19. A.Demirspor 31 -2
Takımlar O P
1. Kocaelispor 36 69
2. Karagümrük 36 63
3. Gençlerbirliği 36 62
4. Bandırmaspor 36 60
5. İstanbulspor 36 58
6. Erzurumspor 36 58
7. Iğdır FK 36 55
8. Boluspor 36 55
9. Amed Sportif 36 54
10. Ümraniye 36 53
11. Esenler Erokspor 36 52
12. Keçiörengücü 36 51
13. Ahlatçı Çorum FK 36 51
14. Sakaryaspor 36 48
15. Pendikspor 36 45
16. Manisa FK 36 44
17. Ankaragücü 36 42
18. Şanlıurfaspor 36 40
19. Adanaspor 36 30
20. Yeni Malatyaspor 36 -21
Takımlar O P
1. Liverpool 34 82
2. Arsenal 34 67
3. M.City 35 64
4. Newcastle 34 62
5. Chelsea 34 60
6. Nottingham Forest 34 60
7. Aston Villa 34 57
8. Fulham 34 51
9. Brighton 34 51
10. Bournemouth 34 50
11. Brentford 34 49
12. Crystal Palace 34 45
13. Wolves 35 41
14. M. United 34 39
15. Everton 34 38
16. Tottenham 34 37
17. West Ham United 34 36
18. Ipswich Town 34 21
19. Leicester City 34 18
20. Southampton 34 11
Takımlar O P
1. Barcelona 33 76
2. Real Madrid 33 72
3. Atletico Madrid 33 66
4. Athletic Bilbao 33 60
5. Villarreal 33 55
6. Real Betis 33 54
7. Celta Vigo 33 46
8. Osasuna 33 44
9. Rayo Vallecano 34 44
10. Mallorca 33 44
11. Real Sociedad 33 42
12. Getafe 34 39
13. Espanyol 33 39
14. Valencia 33 39
15. Sevilla 33 37
16. Girona 33 35
17. Deportivo Alaves 33 34
18. Las Palmas 33 32
19. Leganes 33 30
20. Real Valladolid 33 16

Gelişmelerden Haberdar Olun

@