Dünya buğday üretiminin (Hindistan ve Çin dışındaki) yüzde 30’luk kısmı Rusya ve Ukrayna’da gerçekleşiyor. Devam eden savaş, savaş öncesi tüm dünyayı sarsan pandemi nedeniyle felç olan dağıtım ağı, iklim değişikliğine bağlı gelişmeler yeni bir kıtlığın başlangıcı olarak yorumlanıyor. Rusya stratejileri uzmanı Dr. Tuğrul Çamaş, Ukrayna’daki savaşın en kritik etkisinin dünya buğday piyasasında görüleceği düşüncesinde. Tarih boyunca savaş ve küresel kriz dönemlerinde en kıdemli emtiyanın altın ve buğday olduğunu hatırlatan Çamaş, Türkiye’nin buğday üretiminde kendine yetebilen ender ülkelerden olduğunu belirtti.
Ağır sonuçları olacak
Dünya geneli enerji odaklı tartışmaların yeterli olmadığını savunan Çamaş, 'Rusya dünyanın en büyük buğday üreticilerinden olma yanında ihracatta da ilk sırada yer alıyor. Mart ayı itibarı ile de buğday ihracatını durdurdu. Çin ve Hindistan üretim noktasında sadece kendi pazarına yetebilen ülkeler. Bu iki ülke çıktığında 350-400 milyon tonluk dünya geneli buğday üretiminin yaklaşık üçte biri Rusya ve Ukrayna’da gerçekleşiyor. Rusya, ürettiği 75 milyon ton buğdayın 30 milyon tonunu satarken bu tabloda ikinci sırayı alan Ukrayna ise 35 milyon ton olan üretimin 24 milyon tonunu ihraç ediyor. Devam eden savaş Ukrayna’da üretim miktarını kesinlikle etkiler. Diğer yandan Ruslara uygulanan ambargo buğdayı dünyanın en stratejik ürünü haline getirecek ve kesinlikle ağır sonuçlar doğurur’ dedi.
Putin buğdayı da silah olarak kullanır
Rusya ile diplomasinin en zayıf kanal olduğunu vurgulayan Çamaş’a göre Rusya söz konusu olduğunda yumuşak güç doktrini işlevsiz kalıyor. Ruslar tarihleri boyunca güç odaklı bir strateji izledi ve bu anlayışları bugün de devam ediyor. 'Gelinen noktada Rus işgalinde olan Ukrayna toprakları (Dinyeper’in doğu kısmı) ana hatları ile enerji havzası ve hububat üretiminin merkezi yerler. Rusya’nın kendi üretimi ile birlikte bu noktaları da elinde tutması demek küresel pazarda bir tür tekelleşme anlamı taşıyor. Köşeye sıkışan Putin, gaz da olduğu gibi hububatta da tüm dünyanın boğazını sıkar.’
Rusya uzmanı Çamaş bu noktada Türkiye’nin kendi kendine yeten bir ülke olduğunu ve 18 milyon ton üretime ek olarak Rusya ve Ukrayna’dan yıllık 6 ila 9 milyon ton arasında değişen oranda buğday ithal ettiği bilgisini verdi. Türkiye ile ilgili Çamaş’ın verdiği bir diğer bilgi ise dünya geneli 4.7 milyar dolarlık un ihracatının 950 milyon doları Türkiye’den sağlanıyor. Türkiye işlenmiş buğday pazarının lideri durumunda.
Kaynak: Türkiye (Yılmaz Bilgen)
