Ata tohumu ekmek yasak mı?

Tohum Platformu Kurucularından Gazeteci-Yazar Mine Ataman ve Prof. Dr. Nusret Zencirci yaptığı yazılı açıklamada Tohum Platformu olarak son yıllarda özellikle sosyal medyada sıkça yer alan “ata tohumu ekmek yasak, zehirli tohumlar, genetiği bozuldu” gibi konulardaki bilimsel temeli olmayan paylaşımların uzun vadede gıda güvenliği ve güvencesini riske atabileceğine dikkat çekti.

Gündem 07.11.2023, 15:31 07.11.2023, 15:43
Ata tohumu ekmek yasak mı?

Söz konusu konuların biyogüvenlik ve Tohumculuk yasaları çerçevesinde değerlendirilip açıklama yapılması, yanlış bilgi verenlerle ilgili dezenformasyon yasası gereği düzenleme yapılması gerekliliği konusunun artık elzem bir hal aldığını vurgulayan Ataman ve Zencirci,  açıklamaların halkta beslenme endişesi, kaygı ve panik yarattığını vurguladı.

“Ata Tohumu Ekmek Yasak Değil”

Atama ve Prof. Dr. Nusret Zencirci’nin açıklaması şöyle;

“Türkiye ve dünyanın en saygın bilim insanlarının yer aldığı Tohum Platformu olarak söz konusu konularla ilgili bilimsel açıklama yapma zorunluluğu doğmuştur. Kontrolsüz tohum takaslar; tarıma büyük zarar veren istilacı türlerin hızlı yer değiştirmesine neden olurken, gıda güvenliği ve güvenesini tehlikeye sokuyor. Ata Tohumu ekmek yasak türünden açıklamalar tarımsal arz talep dengesini bozarken beslenme kültürünü de tehdit etmekte, bireylerde sağlıksız beslenme kaygısı yaratmaktadır. Peki neden gün geçmiyor ki sosyal medyada gazetecisinden, tıp doktorundan hemen hemen herkes “ata tohumu ekmek yasak, bizi zehirli tohumlarla zehirliyorlar” gibi sansasyonel açıklamalar yapılabiliyor.  Türkiye’de ata tohumu ekmek yasak değildir. Sadece tescilli olmayan ata tohumlarının tohum olarak çoğaltılması ve para karşılığı kontrolsüz ortamlarda satışı uygun değildir. Tarım devriminin üzerinden 12 bin yıl geçti. İnsan eliyle her yıl yeniden ekilen tohumların içinden en sağlıklı olanlar toplanarak bir sonraki yılın tohumları ayrıldı. Nüfusun az olduğu zamanlarda bahçedeki en iyi tohumları seçmek yıl boyunca muhafaza etmek ve o tohumlarla tekrar üretim yapma yöntemi belirli bir zamana kadar yeterli olsa da nüfusun artması sonucu yerelde sahip olduğumuz tohumlardan elde ettiğimiz üretim artık yeterli gelmemektedir”

“Tohumculuk Bilimdir”  

“1950 yıllarında Islah ve melezleme yöntemiyle doğada uzun sürede doğal seleksiyonla yapılan ıslah, bilim insanları tarafından tohumun genetiğine zarar vermeden kontrollü ortamlarda yapıldı. Bu sayede buğday gibi pek çok tarım ürününün verimi artırılmış oldu.

Tohum üretme işi tüm dünyada Tohumculuk Kanunu ile tohum üretme izni olan kurumlar tarafından çiftçilere yaptırılmakta. Üniversiteler, Araştırma Enstitüleri, Özel şirketler gerekli izin ve şartları sağlayarak tohum geliştirebilir, üretebilir. Türkiye tohumculukta son 10 yılda önemli başarılar kazandı şu anda önemli bir ihracatçı konumunda.

Türkiye’nin bu konudaki ilk kurumu Eskişehir’de Islah-ı Büzur İstasyonu adı altında Atatürk’ün önderliğinde kurulmuştur. Arkasından İstanbul’daki Atatürk Havalimanının yerindeki Yeşilköy Deneme İstasyonu, Adapazarı ve Ankara’daki Tohuım Islah ve Üretme İstasyonları kurulmuştur. İşletmelere Atatürk’ün isteğiyle dünyanın en önemli bilim insanları davet edilmiş Türk tarımının modernleştirilmesi, tarım haritasının çıkarılması, tohum ıslah çalışmalarının yapılması amacıyla çalışmalar başlatılmıştır.

Bilimsel Tohumculuk Çalışmalarını Atatürk Başlattı

1950 yılında 5433 sayılı yasa ile kurulan “Devlet Üretme Çiftliklerinde” çeşit geliştirme yapılırken, 1953 yılında A. Ü. Ziraat Fakültesi Bitki Yetiştirme ve Islahı Kürsüsü Tarım Bakanlığı adına tahıl tohumluklarının “Kontrol ve Sertifikasyonuna” başlamış 1963 yılında Uluslararası Tohum Test Birliğine üye olunup; ülkemizde çeşit geliştirme ve tohumculuk çalışmalarında uluslararası kurallar uygulanmaya başlamıştır. Bu sayede kaliteli belli standartlardaki tohumların üretimi, çiftçi ile paylaşımı ve ülkenin kendi kendine yeterliliği sağlanmıştır.

Sertifikalı Tohum Kullanmak Standart Sağlar, Çiftçiyi, Ülkeyi Korur

Tohumculuk Kanunu’nun, Tescilli Sertifikalı Tohum Kullanımının Amacı;

Ülkemiz gen kaynaklarının kayıt altına alınması
Tohumluk üretim alanlarının belirlenmesi, üretim, satış, dağıtım gibi ticari faaliyetleri yürütecek gerçek veya tüzel kişiliklerin ruhsatlandırılması.
Meslek birliği ve Türkiye Tohumculuk Birliğinin kurulması
Kanun kapsamında kayıt altına alınan tohumları kullanan üreticinin herhangi bir zarar durumunda zararının tanzim edilmesidir.
Tohumluk olarak kullanılacak tohumların tescil altına alınması (bir bakıma nüfus kâğıdı) ve tescilli tohumlara devlet desteğiyle üretimin artırılması, verim ve kalite standardının artırılması amaçlanmaktadır.
Tescilli Sertifikalı Tohumlar Tarımsal Araz ve Talep Dengesini Sağlar
Tarımsal üretimin sürdürülebilirliği ve arz talep dengesinin sağlanabilmesi için yıllık mahsul verimi standardı; gıda güvenliği ve güvencesi için çok önemlidir.
Gıda fiyatları yükselir, ihracat bozulur.
Tescilli olmayan tohumların yıldan yıla verimi düşer bu da üretimde standardını bozar. Oysa tescilli tohumlarda her yıl aynı kalite standardında verim alınır.
İhracat dengesi sağlanır

Binlerce Yıllık Tohum Buldum Yalanı

Hem ıslah çeşitler hem de yerel çeşitler kimliklendirilip, yerinde koruma yöntemi ile ve gen bankalarında korunmaktadır. Çeşitli STK ve özel girişimlerin tohum bankaları kurup tohumları uygun olmayan ortamlarda sakladıklarını iddia etmeleri halkın yanlış yönlendirilmesine neden olmaktadır. Oysa tohumuna göre değişmekle birlikte tohumlar en fazla 10 yılda eğer belirli ısı ve nem altında muhafaza edilmez ise döllenme özelliğini kaybederler. Bu bakımdan sandıkta bin yıllık tohum buldum, duvarda sakladım gibi bilgiler de doğruyu yansıtmamaktadır.

Tohum Takaslar Genetik Zenginliği Tehlikeye Atıyor

Hali hazırda tescil edilmiş 37 adet ata tohumu olup bunlar izni olan tohumculuk şirketleri tarafından çoğaltılıp satılabilir. Hali hazırda Gen Bankalarında 40 binden fazla tahıl materyali bulunmaktadır.  İsteyen herkes kendi bahçesinde, ilinde sahip olduğu her türlü tohumu ekebilir, komşusuyla paylaşabilir. Tohumculuk yasasına göre yerel çeşitler yerinde korunmalı ve çoğaltılmalıdır. Farklı coğrafyalara taşındığında uzun vadede genetik özelliklerini kaybedebilir.

Ata tohumlarının ya da herhangi bir tohumun kontrolsüz şekilde dağıtılması “tohum takas yöntemiyle” paylaşılması uzun vadede Anadolu’nun genetik zenginliğini tehlikeye sokacak olup günümüzde zaten sorunlar başlamıştır. Siyes, kavlıca gibi çeşitler yıllardır kontrolsüz dağıtıldığından tüm Anadolu’da saf hatlar etkilenmektedir. Bu anlamda Türkiye’nin zengin biyoçeşitliliğinin uzun vadede tehlike altına girebileceği hususuna dikkat çekmek istiyoruz.

Kontrolsüz Tohum Takaslar İstilacıların Yayılmasına Neden Oluyor

Diğer bir sorun da biyogüvenlik yasaları gereği tescilli olmayan ve kontrollü bir ortamda üretilmeyen yerel çeşitlerin kontrolsüz ortamlarda paylaşılması sonucunda çeşitli hastalıkların, istilacı hayvan ve bitki türlerinin tüm ülkeye yayılması riskidir.  Son yıllarda tarımımızı ciddi tehlikeye sokan kokarca, tırtıl gibi birçok istilacı tür kontrolsüz tohum takaslar ve tescilli olmayan tohumların ekilmesi sonucu ortaya çıkmıştır.  Söz konusu istilacıların tarıma yıllık zararı 423 milyar doları aşmakta olup ülkemizde son yıllarda yaşanan ve fındığı etkileyen kokarcanın bu kadar yaygınlaşmasının sebeplerinden biri kontrolsüz tohum paylaşımıdır.

Tohum Takaslar Yüzünden Anadolu’nun Genetik Kaynakları Yurt Dışına Çıkarılıyor

Son yıllarda iyi niyetle de olsa yerel yönetimler, kamu kurumları ve STK’ların desteklediği tohum takaslar nedeniyle ülkemize ait birçok yerel çeşit yurt dışına kaçırılmıştır. Ulusal kanallarda ata tohumu ile ilgili yapılan programlarda zaman zaman bilimsel olmayan bilgiler paylaşılarak halkın doğru haber alma özgürlüğü engellenmektedir.

“Ata tohumu ekmek yasak, ata tohumları sağlıklı ıslah çeşitleri zehirli” türünden açıklamalar uzun vadede toplumda beslenme alışkanlıklarını, üretimi olumsuz etkileyip piyasada haksız rekabete de neden olmaktadır.

Sonuç olarak bu türden açıklamaları yapanlara dezenformasyon yasası gereği neden müdahale edilmediği sorusunu sorup, uzun vadede bekleyen sorunlara Tohum Platformu olarak dikkat çekmek istiyoruz”

Kaynak: Balkan Günlüğü

Yorumlar (0)
5
kısa süreli hafif yoğunluklu yağmur
Namaz Vakti 18 Nisan 2025
İmsak 06:49
Güneş 08:21
Öğle 13:10
İkindi 15:29
Akşam 17:49
Yatsı 19:16
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 29 74
2. Fenerbahçe 29 71
3. Samsunspor 30 51
4. Eyüpspor 30 50
5. Beşiktaş 29 48
6. Başakşehir 29 45
7. Gaziantep FK 29 42
8. Antalyaspor 30 40
9. Trabzonspor 29 39
10. Göztepe 29 39
11. Kasımpaşa 30 39
12. Konyaspor 30 37
13. Kayserispor 29 36
14. Bodrum FK 30 34
15. Rizespor 29 34
16. Sivasspor 30 31
17. Alanyaspor 29 31
18. Hatayspor 29 19
19. A.Demirspor 29 -2
Takımlar O P
1. Kocaelispor 34 69
2. Karagümrük 34 60
3. Erzurumspor 34 58
4. Gençlerbirliği 34 58
5. Bandırmaspor 34 56
6. İstanbulspor 34 52
7. Keçiörengücü 34 51
8. Ahlatçı Çorum FK 34 51
9. Amed Sportif 34 51
10. Boluspor 34 49
11. Iğdır FK 34 49
12. Esenler Erokspor 34 49
13. Ümraniye 34 47
14. Pendikspor 34 45
15. Sakaryaspor 34 45
16. Ankaragücü 34 39
17. Manisa FK 34 38
18. Şanlıurfaspor 34 37
19. Adanaspor 34 27
20. Yeni Malatyaspor 34 -21
Takımlar O P
1. Liverpool 32 76
2. Arsenal 32 63
3. Newcastle 32 59
4. Nottingham Forest 32 57
5. M.City 32 55
6. Chelsea 32 54
7. Aston Villa 32 54
8. Bournemouth 32 48
9. Fulham 32 48
10. Brighton 32 48
11. Brentford 32 43
12. Crystal Palace 32 43
13. Everton 32 38
14. M. United 32 38
15. Tottenham 32 37
16. Wolves 32 35
17. West Ham United 32 35
18. Ipswich Town 32 21
19. Leicester City 32 18
20. Southampton 32 10
Takımlar O P
1. Barcelona 31 70
2. Real Madrid 31 66
3. Atletico Madrid 31 63
4. Athletic Bilbao 31 57
5. Villarreal 30 51
6. Real Betis 31 48
7. Celta Vigo 31 43
8. Mallorca 31 43
9. Real Sociedad 31 41
10. Rayo Vallecano 31 40
11. Getafe 31 39
12. Osasuna 31 38
13. Valencia 31 37
14. Sevilla 31 36
15. Espanyol 30 35
16. Girona 31 34
17. Deportivo Alaves 31 30
18. Las Palmas 31 29
19. Leganes 31 28
20. Real Valladolid 31 16

Gelişmelerden Haberdar Olun

@